EYT'de son durum nedir? EYT çıkıyor mu, hangi formüller uygulanacak?

EYT için Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in “En uygun formül devreye sokulacak” diyerek bakanlık bünyesinde oluşturulan bir ekiple çalışma yürütüldüğünü duyurmasının ardından Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili takvim işlemeye başladı. Milyonlarca EYT'li çıkacak yasa ile erken emekli olmak için gün sayarken, oluşturulan çalışma grubu da pek çok formül üzerinde duruyor. EYT ne zaman çıkacak, EYT’de masadaki formüller neler, nasıl bir yol haritası izlenecek? gibi soruların detaylarını haberimizde derledik. İşte detaylar... "1 MİLYON EYT’LİNİN MALİYETİ 42 MİLYAR TL"Milliyet’e konuşan Vergi Uzmanı Muhammet Bayram, EYT’nin maliyetine ilişkin değerlendirmede bulundu. “47-50 yaş bandına takılan emeklilerin emekli edildiği düşünülürse 1 milyon kişi var. En düşük emekli maaşından emekli olurlarsa 1 milyon kişinin yıllık maliyeti 42 milyar TL’dir” diyen Bayram, “Tabi ki devletin burada SGK sistemini finanse etmesi gerekiyor. Burada bir oran söz konusu. 1 çalışanın 2 emekliye bakması gerekiyor. Bizim oranımız 1.87’ye geriledi. Sigorta sisteminin maliyetleri ön plana çıkıyor” ifadelerini kullandı.EN GEÇ OCAK’TA MECLİS’TEÇalışma Bakanlığı bünyesindeki çalışmalarda ilk aşamada alternatifli formüller hazırlanarak, ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı ayrı ayrı maliyet hesabı yapacak. Düzenlemenin en geç Ocak’ta Meclis’e sunulması planlanırken, kamuoyunda pek çok formül gündeme geliyor. Bunlar arasında maaş, prim ve yaş formülleri öne çıkıyor...EYT'LİLER İÇİN 8 HESAP 1- PRİM VE SÜRE KRİTERİ 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenlerin, emeklilik için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 arası prim gününü, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlaması gerekiyor. İlk formülde, bu 2 şartı tamamlayanlar yaşı dikkate alınmadan emekli olabilir. Burada primi eksik kalanların bu süreleri askerlik ya da doğum borçlanmasıyla tamamlaması da mümkün olabilirken, bu formül hayata geçerse yıl ve prim şartını tamamlamış herkese düzenleme çıkar çıkmaz emeklilik yolu açılacak2- 7200-9000 GÜN FORMÜLÜ Konuşulan bir başka formül de belirli prim gün sayısını tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli edilmesi. Burada konuşulan prim gün tutarları kadınlar için 7200, erkekler için de 9000 gün. Bu formül ile emeklilik için 9 Eylül 1999 öncesinde uzun vadeli sigorta kollarında sigortalı olarak çalışmaya başlamak, kadınlarda 20 yıllık yani 7200 prim gününü, erkeklerde de 25 yıllık yani 9000 prim gününü tamamlamış olmak yeterli bulunacak. Bu şartları karşılayanlar yaşa bakılmadan emekli aylığına kavuşacak.3 - YAŞ SINIRI Emeklilikte Yaşa Takılanlara emeklilik için bir yaş sınırı da getirilebilir. Daha önce 50 yaş sınırı getirilebileceği konuşulmuştu. Bu formüle göre EYT'lilerin emekli olması için prim ve yıl şartının yanı sıra 50 yaşını da tamamlaması gerekiyor.4- KADEMELİ EMEKLİLİK Yaşı bekleyenlere 'kademeli' emeklilik imkanı sunulması üzerinde de duruluyor. Bu formül 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli olarak düşürülmesini içeriyor. Oluşacak yeni kademeler çalışmalar sonucunda ortaya çıkacak. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olup emeklilik için yıl ve prim şartını tamamlayanlar bu formülle şimdikinden daha erken yaşta emekli olabilecek. Bazı EYT'liler yasa çıkar çıkmaz emekli aylığına hak kazanabilecek.5- SÜREYİ DÜŞÜRME Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-3 yıl düşürmek gibi imkanlar da formüller arasında bulunuyor. 6- 3600 GÜN İLE EMEKLİLİK 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yılı (bu süre doldu) ve 3600 gün (10 yıl) primi tamamladıklarında kadınlar 50, erkekler de 55 yaşı da doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik hakkı kazanıyor. Emeklilik yaşları ise bu 3 şartı bitirdikleri tarihe göre değişiyor. Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan şartlar ortaya çıkıyor. Yeni düzenlemede, 3600 günle emeklilikte de yaş şartı aranmayabilir. Bu durumda 3600 günü olan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabilir.7- AVRUPA MODELİ Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor. Yine Avrupa'da uygulanan bir formül de geçici kesintili emeklilik. Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor. Bizde de bu modellerin uygulanıp uygulanmayacağı çalışmalar sonucunda belli olacak.8- YIPRANMA HAKKI Bazı meslek gruplarında emekliliği öne çekmek için yıpranma seçeneği söz konusu olabilir. Özellikle yıpranma hakkı bulunmayan ağır işlerdeki işçilere erken emeklilik sağlanabilir. Bazı meslek grupları için yaş aşağı çekilebilir.Ancak tüm bu senaryolar EYT düzenlemesinin netleşmesiyle birlikte kesinlik kazanacak