Cemil Emre Yavaş depremleri 30 gün öncesinden tahmin ederek çığır açmıştı: Büyük İstanbul depremi ne zaman bekleniyor?

Cemil Emre Yavaş, geliştirdiği yenilikçi deprem projesi ile afet yönetiminde çığır açmayı amaçlıyor.
ABD'deki Georgia Southern Üniversitesi’nde görev yapan Türk araştırmacı Cemil Emre Yavaş ve ekibi, geliştirdikleri yapay zeka algoritmasıyla depremleri önceden tahmin edebilme yolunda büyük bir başarıya imza attı. Yavaş ve ekibinin geliştirdiği algoritma, depremi 30 gün öncesinden yüzde 91,65 oranında doğrulukla tahmin edebiliyor.
 
İstanbul depremleri i̇çin yüksek doğruluk oranı
Yapay zeka tabanlı algoritma, ABD’nin deprem kuşağındaki California bölgesinde test edilmekle birlikte, Kuzey Anadolu Fayı’na yakınlığıyla bilinen İstanbul için de uyarlanarak uygulandı. Yavaş ve ekibi, İstanbul'daki olası depremleri 30 gün öncesinden %91,65 doğruluk oranıyla tahmin etmeyi başardı.
 
Büyük İstanbul depremi ne zaman bekleniyor? Uzmanlardan kritik açıklamalar
Büyük İstanbul depremi konusu, Türkiye’nin en büyük şehirlerinden biri olan İstanbul’da yaşayan milyonlarca vatandaş için endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Uzmanlar, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunan İstanbul için depremin kaçınılmaz olduğunu vurgularken, gerçekleşeceği tarih ve şiddeti konusunda kritik değerlendirmelerde bulunuyor.
 
Büyük İstanbul depremi i̇çin kritik tarihler
Jeologlar ve sismologlar, Kuzey Anadolu Fay Hattı’ndaki enerji birikiminin yüksek seviyelere ulaştığına dikkat çekerek, İstanbul’da büyük bir depremin her an meydana gelebileceğini ifade ediyor. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’ne göre, 7.0 büyüklüğünü aşabilecek bir deprem, İstanbul’da önümüzdeki 30 yıl içinde %65 ihtimalle bekleniyor. Depremin tam olarak ne zaman olacağı net olarak bilinemese de 2020’li ve 2030’lu yılların risk açısından kritik yıllar olduğu belirtiliyor.
 
Uzmanlar İstanbul’un fay hatlarına dikkat çekiyor
İstanbul, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın Marmara Denizi içinden geçen kısmına yakın konumda bulunuyor. Uzmanlara göre, bu bölgede biriken stres, 1999 Marmara Depremi’nin ardından belirgin şekilde arttı. Özellikle Avcılar, Bakırköy, Silivri gibi Marmara kıyısındaki ilçelerde riskin yüksek olduğu ve deprem sırasında hasarın büyük olabileceği uyarısı yapılıyor.
 
Büyük deprem i̇çin önlem ve hazırlıklar
Yetkililer ve bilim insanları, Büyük İstanbul Depremi öncesinde acil önlem alınması gerektiğinin altını çiziyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), özellikle yapı denetimleri ve kentsel dönüşüm projeleri konusunda hızla adımlar atılması gerektiğini vurguluyor. 2024 yılı itibarıyla İstanbul'da birçok riskli binanın yenilenme süreci devam ediyor, ancak uzmanlar daha fazla yapı dönüşümüne ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
 
Depreme hazırlıklı olmak hayati önem taşıyor
Uzmanlar, bireysel olarak depreme hazırlıklı olmanın da büyük önem taşıdığı konusunda halkı uyarıyor. Deprem çantası hazırlama, güvenli yaşam alanları oluşturma ve olası deprem senaryoları için tatbikat yapmanın hayat kurtarıcı olabileceğini vurgulayan uzmanlar, bu konuda toplumsal bilincin artması gerektiğini ifade ediyor.
 
Çalışmalar ABD ve Türkiye’yi kapsıyor
Projede ABD’nin San Diego ve Los Angeles kentlerinde çeşitli algoritmalar denendi; Los Angeles için doğruluk oranı yüzde 69’a kadar çıkarken San Diego için yüzde 98’e ulaşıldı. İstanbul’un yanı sıra bu testlerde de yüksek doğruluk oranları kaydedildi. Araştırmacılar, bu sonuçların elde edilmesi için depremin büyüklüğünü, derinliğini ve bölgenin jeolojik yapısını ele alarak algoritmayı destekleyen geniş bir veri kümesi oluşturdu.
 
‘Random Forest’ algoritması ve bilim dünyasında yankı uyandıran çalışma
Yavaş ve ekibinin ‘Random Forest’ isimli algoritmayı kullanarak geliştirdiği tahmin modeli, geçmişte meydana gelen büyük depremler ve yer altı yapısının incelenmesiyle desteklendi. Bu yapay zeka uygulaması sayesinde, önümüzdeki 30 gün içinde meydana gelebilecek depremlerin büyüklüğü, sismik hareketlerin belirli kriterlere göre analiz edilmesiyle yüksek doğruluk oranında tahmin edilebiliyor.
 
Random Forest nedir?
Random Forest, denetimli öğrenme yöntemlerinden biri olup, hem regresyon hem de sınıflandırma problemlerinde kullanılan bir algoritmadır. Bu algoritma, birçok karar ağaçlarından oluşur ve her bir ağaç, farklı gözlem örneklerine dayalı olarak eğitilir. Random Forest, hiper parametre ayarlaması yapılmadan da iyi sonuçlar verme kapasitesine sahiptir.
 
Çığır açan araştırma uluslararası platformlarda
Yavaş’ın bu çalışması, dünyanın önde gelen bilim dergilerinden Scientific Reports by Nature’da yayımlandı ve Birleşmiş Milletler’in Afet Risk Azaltma Platformu Prevention Web’de de duyurularak bilim dünyasında ses getirdi. Uzmanlar, tarihsel olarak eşine az rastlanan bu doğruluk oranının, doğal afetlere karşı yapay zeka ile erken uyarı ve önlem alınması konusunda yeni bir dönem başlatabileceğini belirtiyor.
 
Cemil Emre Yavaş kimdir?
Cemil Emre Yavaş, deprem ve afet yönetimi alanında uzman bir isim olarak tanınıyor. Özellikle Türkiye'nin deprem riski yüksek bölgelerinde gerçekleştirdiği projelerle dikkat çeken Yavaş, mühendislik alanındaki eğitim ve tecrübesini doğal afetlere yönelik çözümler geliştirmeye adamış bir girişimci. Yavaş, toplumsal duyarlılığı yüksek projelere öncülük ederek depremlerde can kaybını en aza indirmeyi amaçlıyor.