Orta Doğu İran'ın bir sonraki hamlesine hazırlanıyor: İntikam mı, yeniden toparlanma mı?
İsrail'in Hizbullah liderini öldürmesi İslam Cumhuriyeti'ne ciddi bir darbe vurdu. Ancak Bloomberg'e göre gelişmelerin doğrudan bir savaşı tetiklemesi pek olası değil
Nisan ayında Suriye'de bir İran konsolosluk binası tahrip edildiğinde Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney İsrail'i cezalandırma sözü verdi. Bunu büyük ama telgrafla bildirilen bir saldırı izledi ama topyekûn bir savaş olmadı. Üç ay sonra İran destekli Hizbullah'ın askeri şefi ve Hamas'ın siyasi lideri birkaç saat içinde öldürüldü. Bazıları tarafından yakın olarak görülen daha geniş çaplı bölgesel çatışma patlak vermedi. İsrail'in cuma günü Beyrut'ta Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a düzenlediği suikast daha büyük bir darbe vurdu. Ancak mevcut ve eski ABD ve Orta Doğu hükümet yetkilileri ve bölge uzmanlarına göre İslam Cumhuriyeti ile doğrudan bir savaşı tetiklemesi hala olası değil. Bunun yerine İran'ın Lübnan'daki militan grubu yeniden inşa etmeye ve vekil ağını mümkün olduğunca uzun süre faaliyette tutmaya odaklanacağını söylüyorlar.
İran zayıfladı ve az seçeneğe sahip
Tüm gerilime rağmen İran'ın güçlü “direniş ekseni” dediği şeyin
gerçekteki yumuşak zemini bir kez daha ortaya çıktı. Bir kaynağa
göre hem bu eksendeki en önemli varlık olan Hizbullah hem de İran
zayıfladı ve çok az seçeneğe sahipler, bu da çatışmayı tırmandırma
ihtimalini azaltıyor. Bir Arap yetkili, ABD başkanlık seçim
kampanyasına odaklanmışken İsrail'in Hizbullah'a zarar vermek için
başka hedefler peşinde koşup koşmayacağının daha önemli olduğunu
söyledi. Nasrallah'ın öldürülmesinin ardından, iletişim için
kullandıkları çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılmasıyla
örgütün sinir sistemine bir saldırı düzenlendi. Uluslararası Kriz
Grubu'nun Orta Doğu ve Kuzey Afrika kıdemli danışmanı Dina
Esfandiary, “İran, intikam talep eden daha büyük bir koroyla
karşılık vermek için köşeye sıkıştırılacak. Ancak bu yönetim
kazanamayacağı bir çatışmanın içine girmek istemiyor. Bu yüzden
verecekleri tepkiyi ölçmek zorunda kalacaklar" dedi.
İtidal gösterecek
Yetkililerden gelen ilk işaretler İslam Cumhuriyeti'nin İsrail'in
son provokasyonlarından sonra gösterdiği itidali göstereceği
yönünde. Bunun en önemli nedeni İsrail'in askeri açıdan üstün
olması ve ABD'nin müttefikine yönelik büyük bir saldırıyı caydırmak
için bölgeye daha fazla kuvvet göndermesi. Tahran'dan yapılan
açıklamalar dini ve askeri kurumların savaşı uzak tutma arzusunu
yansıtıyor. Yakın vadede yapılması gereken, bölgede desteklediği
militan grupların gücünü toparlamak ve tam anlamıyla bir savaşa
sürüklenmemelerini sağlamak olacak. ABD Dışişleri Bakanlığı eski
kıdemli danışmanı ve Johns Hopkins Üniversitesi'nde Orta Doğu
çalışmaları profesörü olan Vali Nasr'a göre Lübnan'da öncelik
Hizbullah'tan geriye kalanları korumak. Bu grup da Hamas gibi ABD
ve birçok müttefiki tarafından terör örgütü olarak kabul ediliyor.
Nasr, “İran için öncelik caydırıcılık. Şu anda daha büyük bir savaş
istemiyor ve İsrail'in bir savaş istediğinden şüpheleniyor. Mesele
Nasrallah'ın intikamını almak değil, konumlarını yeniden inşa
etmek" dedi.