Orta Doğu İran'ın bir sonraki hamlesine hazırlanıyor: İntikam mı, yeniden toparlanma mı?

Nisan ayında Suriye'de bir İran konsolosluk binası tahrip edildiğinde Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney İsrail'i cezalandırma sözü verdi. Bunu büyük ama telgrafla bildirilen bir saldırı izledi ama topyekûn bir savaş olmadı. Üç ay sonra İran destekli Hizbullah'ın askeri şefi ve Hamas'ın siyasi lideri birkaç saat içinde öldürüldü. Bazıları tarafından yakın olarak görülen daha geniş çaplı bölgesel çatışma patlak vermedi. İsrail'in cuma günü Beyrut'ta Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a düzenlediği suikast daha büyük bir darbe vurdu. Ancak mevcut ve eski ABD ve Orta Doğu hükümet yetkilileri ve bölge uzmanlarına göre İslam Cumhuriyeti ile doğrudan bir savaşı tetiklemesi hala olası değil. Bunun yerine İran'ın Lübnan'daki militan grubu yeniden inşa etmeye ve vekil ağını mümkün olduğunca uzun süre faaliyette tutmaya odaklanacağını söylüyorlar.

İran zayıfladı ve az seçeneğe sahip
 
Tüm gerilime rağmen İran'ın güçlü “direniş ekseni” dediği şeyin gerçekteki yumuşak zemini bir kez daha ortaya çıktı. Bir kaynağa göre hem bu eksendeki en önemli varlık olan Hizbullah hem de İran zayıfladı ve çok az seçeneğe sahipler, bu da çatışmayı tırmandırma ihtimalini azaltıyor. Bir Arap yetkili, ABD başkanlık seçim kampanyasına odaklanmışken İsrail'in Hizbullah'a zarar vermek için başka hedefler peşinde koşup koşmayacağının daha önemli olduğunu söyledi. Nasrallah'ın öldürülmesinin ardından, iletişim için kullandıkları çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılmasıyla örgütün sinir sistemine bir saldırı düzenlendi. Uluslararası Kriz Grubu'nun Orta Doğu ve Kuzey Afrika kıdemli danışmanı Dina Esfandiary, “İran, intikam talep eden daha büyük bir koroyla karşılık vermek için köşeye sıkıştırılacak. Ancak bu yönetim kazanamayacağı bir çatışmanın içine girmek istemiyor. Bu yüzden verecekleri tepkiyi ölçmek zorunda kalacaklar" dedi.

İtidal gösterecek
Yetkililerden gelen ilk işaretler İslam Cumhuriyeti'nin İsrail'in son provokasyonlarından sonra gösterdiği itidali göstereceği yönünde. Bunun en önemli nedeni İsrail'in askeri açıdan üstün olması ve ABD'nin müttefikine yönelik büyük bir saldırıyı caydırmak için bölgeye daha fazla kuvvet göndermesi. Tahran'dan yapılan açıklamalar dini ve askeri kurumların savaşı uzak tutma arzusunu yansıtıyor. Yakın vadede yapılması gereken, bölgede desteklediği militan grupların gücünü toparlamak ve tam anlamıyla bir savaşa sürüklenmemelerini sağlamak olacak. ABD Dışişleri Bakanlığı eski kıdemli danışmanı ve Johns Hopkins Üniversitesi'nde Orta Doğu çalışmaları profesörü olan Vali Nasr'a göre Lübnan'da öncelik Hizbullah'tan geriye kalanları korumak. Bu grup da Hamas gibi ABD ve birçok müttefiki tarafından terör örgütü olarak kabul ediliyor. Nasr, “İran için öncelik caydırıcılık. Şu anda daha büyük bir savaş istemiyor ve İsrail'in bir savaş istediğinden şüpheleniyor. Mesele Nasrallah'ın intikamını almak değil, konumlarını yeniden inşa etmek" dedi.