Petrol savaşında Türkiye nasıl etkilenecek?

Üç yıldır petrol piyasaları konusunda uyum içinde çalışan Suudi Arabistan ve Rusya anlaşmazlığa düştü. Rusya, OPEC’in istediği üretim kesintisini yapmadı. Suudi Arabistan bunun üzerine petrol ihracatında fiyat indirimine gitti. Ayrıca üretimini artıracağı iddia edildi. Bunun üzerine Brent petrol fiyatı bugün yüzde 30 düşerek 31.7 dolara çakıldı. Sabah saatlerinde kayıplarının bir kısmını geri aldı. 2014 yılında da Suudi Arabistan ile ABD arasında petrol fiyatı savaşı yaşanmış, brent petrolün varil fiyatı 2014'te 115 dolar iken 20 Ocak 2016'da 27.70 dolara kadar inmişti Geçen hafta küresel borsalarda görülen satış baskısına petrol savaşı ekleniyor. Son üç yılda petrol piyasaları konusunda uyum içinde çalışan Suudi Arabistan ve Rusya anlaşmazlığa düştü. Cuma günü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerin (OPEC+) zirvesinde Rusya ile yürütülen müzakerelerde istediği sonuca ulaşamayan Suudi Arabistan petrol ihracatında fiyat indirimine gitti. Bunun yanında üretimini de artırmaya hazırlandığı iddia edildi. OPEC ülkeleri petrol fiyatlarındaki korona virüs kaynaklı düşüşün dengelenmesi amacıyla 2020 sonuna kadar petrol üretiminde günde 1,5 milyon varil kesintiye gitme kararı almıştı. OPEC ülkeleri, kararın uygulamaya konulması için Cuma günü Rusya’yla görüştü. Rusya'nın mevcut OPEC+ üretim kesintisinin uzatılmasını desteklediği ancak kesintinin artırılmasını kabul etmediği açıklandı. Toplantının sonuçsuz kalması nedeniyle cuma günü ham petrol fiyatları 45 dolar seviyesine gerilemişti. Bu, 2017 yılından beri gelinen en düşük seviyeydi. Bugün ise Brent petrolün varil fiyatı yüzde 30 gerileyerek 31.7 doları gördü. Sabah saatlerinde kayıplarının bir kısmını geri aldı ve 35 doların üzerine çıktı. Suudi Arabistan neden bir petrol savaşı başlattı? Suudi Arabistan, Rusya ile anlaşamayınca tek başına petrol üretimini artırarak piyasada petrolü bollaştırdı ve brent petrolün varil fiyatı 32 dolara kadar düştü. Peki genç veliaht Prens Selman'ın aklından neler geçiyor? Suudi Arabistan petrol üretimini neden kısmak istiyor? Rusya neye karşı çıkıyor? ABD bu krizden nasıl etkilenir? Krizin Türkiye'ye etkisi ne olacak? Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman'ın önümüzdeki günlerdeki hamleleri merak ediliyor... İşte 5 maddede 2020 petrol savaşı...1) Suudi Arabistan neden petrol fiyatlarını düşürüyor? Financial Times’ta yer alan bir analize göre; Suudi Arabistan corona virüsten dolayı petrolün satışının etkilenmemesi adına fiyatların belirleyicisi olmak istiyor. Ekonomisi petrole bağlı olan Suudi Arabistan fiyatları düşürerek daha az kâr ederek de olsa petrol satışlarını artırmak istiyor.2) Rusya neden petrol fiyatlarını düşürmek istemiyor? Rus yetkililer corona virüsün ekonomik etkilerini tam olarak görmeden petrol fiyatlarını düşürmek istemiyor. Rusya aynı zamanda dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD'yi de zor durumda bırakmak istiyor.Son bir haftadaki brent petrol fiyatlarının seyri3) ABD krizden nasıl etkilenecek? Kaya petrolü üretimiyle birlikte dünyanın en büyük petrol üreticisi olan ABD'de özellikle kaya petrolü sektörü kârlılıkta zorlanıyor. Bu fiyat düşüşü ile sektörün iyice etkilenmesi bekleniyor. Kaya petrolü sektöründe elde edilen gelir son derece azdı, şimdi daha azaldı. Enerji şirketlerinin borçları ve banka kredileri var. Bu ABD ekonomisinin geneli için de bir risk. Trump için petrol fiyatlarının düşmesi de ayrıca bir risk unsuru. Trump'ın oy deposu olan Teksas ve Kuzey Dakota eyaletlerinin ekonomisi petrole bağlı ve fiyat düşüşleri o eyaletleri kötü etkileyecek.4) Fiyatlar düşmeye devam edecek mi? Corona virüsü hakkındaki her gelişme petrol fiyatlarını yakından etkiliyor. Virüse bağlı olarak başta Çin'de yaşanan üretim aksamaları petrol talebini azaltıyor ve üretim düşüyor. Şu an için uzmanlar fiyatların düşmeye devam edip etmeyeceği hakkında yorum yapmaktan kaçırıyor. Suudi Arabistan'ın ne kadar süre daha petrol fiyatlarını düşük tutacağı merak ediliyor.5) Türkiye krizden nasıl etkilenecek? Corona virüsü nedeniyle düşüşte olan petrol fiyatları Suudi Arabistan ve Rusya arasında yaşanan anlaşmazlığa bağlı olarak tarihi düşük seviyelere indi. Peki şimdi ne olacak? Yaşanan bu durum Türkiye’yi nasıl etkileyecek? İlk etapta benzin ve motorinde 1 TL’ye yaklaşan indirimler beklenirken, uzmanlar sürecin uzun sürmesi durumunda, Türkiye’nin hem petrol hem de gaz ithalat faturasının azalacağı görüşünde. Türkiye’nin yıllık enerji ithalatı ise 40 milyar dolar seviyesinde.Rusya ile Suudi Arabistan arasında petrol üretimini azaltma konusunda yaşanan anlaşmazlık sonucu Suudilerin piyasaya fazla petrol vermesiyle fiyatlar, cuma gününden bu yana yaklaşık yüzde 30 düşüşle 31 dolar seviyesine kadar indi. Bu durum en çok ABD, Rusya, İran ve Suudi Arabistan gibi üretici ülkeleri etkileyecek. Uzun vadede ise Türkiye gibi ithalatçı ülkelere yarayacak.PAMİR: SUUDİLER ‘MADEM ÖYLE İŞTE BÖYLE’ DEDİPetrol Mühendisleri Odası Enerji Politikaları Çalışma Grubu Başkanı Necdet Pamir konu hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu. Temel nedenin Suudilerin piyasaya fazla petrol vermesi olduğunu söyleyen Necdet Pamir, “Rusya’ya misilleme. Zira bir süredir Ruslarla birlikte arzı azaltıp fiyatları yukarı çekmeye çalışıyorlardı. Son dönemde corona nedeniyle seyahat kısıtlamaları vb. talep düştü. Fiyatlar da düştü. Ama Rusya, Suudilere arzı kesmeyeceğini söyledi. Suudiler de buna ‘madem öyle işte böyle’ diyerek yanıt verdi.” dedi.“PETROL FİYATLARI DÜŞÜK GİTTİKÇE SUUDİLER DE SIKIŞIR”Suudilerin ellerindeki yedek üretim kapasitesini (spare capacity) devreye soktuğunu belirten Necdet Pamir, “Fiyatlar düşünce en çok kim kaybeder? Rusya, İran, Venezuela, ABD shale oil üreticileri.. Suudi de kaybeder. Ama diğerlerinin ekonomilerinin daha erken çökeceğini hesap ettiler diye düşünüyorum. Bir de Muhammed Salman ülke içi darbe yapıp muhalif prensleri hapse tıktı. Dikkati mi dağıttı? Evdeki hesap çarşıya uyar mı? Suudiler de çok zarar görür. Taktik hamle gibi. Bu arada dolar da düştü. Biri düşünce diğeri (genelde) yükselir. Suudiler bunu ne kadar sürdürebilir? Aslında onların da bütçelerini denkleştirmek için daha yüksek fiyata ihtiyacı var. Bir taraftan Yemen’de, diğer taraftan Suriye’de vekalet savaşının maliyeti… Diğer yandan Mısır’da Hafter’e desteğin maliyeti… Ayrıca Prens Salman’ın iktidarını pekiştirme savaşının maliyeti. Petrol fiyatları düşük gittikçe onlar da sıkışır.” dedi.TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLER?Bu durumu sürdürmenin kolay olmayacağını düşündüğünü aktaran Necdet Pamir, “Bize petrol fiyatlarının yansıması (fiyatlar sürekli düşük giderse) bir aydan sonra, gazda birkaç aydan sonra olur. Gaz fiyatları, geçmiş 6 ayın bazı petrol ürün fiyatlarının ortalamaları üzerinden hesaplanıyor. Hatta İran formülü geçmiş 9 ay ortalamasını alır… Uzun sürerse, Türkiye olumlu etkilenir. Hem petrol hem de gaz ithalat faturamız azalır.” açıklamasında bulundu.ÖZDEMİR: DÜŞÜŞÜN ANA SEBEBİ FİNANS PİYASALARINDA YAŞANAN BÜYÜK ÇALKANTILARATA (Asya-Türkiye-Avrupa) Platformu Direktörü Doç. Dr. Volkan Özdemir de konu hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu. Petrol fiyatlarının ağırlıklı olarak fiziki arz dengesine göre değil finansal piyasalara göre belirlendiğini söyleyen Doç. Dr. Özdemir, “Corona virüsü nedeniyle piyasada zaten büyük bir dalgalanma vardı. Petrol fiyatları bir ay gibi bir sürede 65 dolardan 40 dolara kadar gerilemişti. Tüm bunların üzerine bir de Rusya’nın anlaşmaya yanaşmaması eklenince iş iyice koptu. Ama benim görüşüm bu düşüşün ana sebebi finans piyasalarında yaşanan büyük çalkantılardır.” dedi.“TEMEL YARIŞ PAZAR PAYLARINI KORUMAK”Mevcut şartlardan petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerin olumsuz etkileneceğini söyleyen Özdemir, “En çok etkilenecek olanlardan biri de yine Suudiler. Rusya da etkilenecek ama Suudiler kadar değil. ABD ise çıkarma maliyeti yüksek olan shale petrol üreticilerinin batması mümkün. En çok etkilenecek olan ABD. Artık büyük üreticiler arasında temel yarış pazar paylarını korumak. Petro-dolar sistemi son küresel finansal çalkantı ile birlikte adım adım bitiyor.” açıklamasında bulundu. Yaşanan gelişmelerin Türkiye’ye olumlu etkisi olabileceğini belirten Özdemir, Enerji ithalatına yılda 40 milyar dolar ödüyoruz. Sürecin devam etmesi petrol ve petrole endeksli gaz alımında Türkiye’ye olumlu yansıyabilir.” ifadelerini kullandı.