Güncelleme Tarihi:
1. SİGARA İÇMEYİN
Sigara, kanser riskini artıran en büyük faktörlerden biri. Akciğer kanseri vakalarının yüzde 90’ından sorumlu. Ayrıca baş-boyun, yemek borusu, pankreas ve mesane kanseri gibi birçok kanser türüne de neden olabiliyor. Özellikle erken yaşta sigara içmeye başlamak, kanser riskini çok yükseltir.
2. HAREKETLİ OLUN
Vücuttaki yağ oranını azaltarak fazla kiloyu önleyen egzersiz, obezite ile ilişkili birçok kanser türünden korur. Obezite, özellikle meme, rahim, böbrek, pankreas ve kalın bağırsak kanserlerinde önemli bir risk faktörü. Kanserden korunma için haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz öneriliyor.
3. ALKOLÜ BIRAKIN/AZALTIN
Alkol tüketimi, kanser riskini artıran bir diğer önemli faktör. Bilimsel araştırmalar, düzenli alkol tüketiminin özellikle yemek borusu, karaciğer, baş-boyun, meme ve pankreas kanserleriyle ilişkilendirildiğini gösteriyor. Alkol, vücutta asetaldehit adı verilen bir maddeye dönüşüyor. Bu da kanser hücrelerinin oluşumuna ve yayılmasına zemin hazırlayabiliyor.
4. ULTRAVİYOLEDEN KORUNUN
Güneş ışınları, vücudumuz için faydalı olan D vitamini üretimini desteklese de, uzun süreli ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmak cilt kanseri riskini önemli ölçüde artırabilir. Özellikle güneşin en dik olduğu saatlerde dışarıda uzun süre kalmak, cilt hücrelerinde DNA hasarına yol açabilir.
5. MEVSİMİNDE SEBZE YİYİN
Mevsiminde yetişen sebze ve meyveler, daha fazla vitamin, mineral ve antioksidan içerir. Örneğin mevsiminde yetişen domates, yüksek likopen içeriği ile bilinir. Likopen, güçlü bir antioksidan olarak hücrelerdeki serbest radikallerle savaşır ve kanser riskini azaltır. Benzer şekilde, mevsiminde tüketilen yeşil yapraklı sebzeler, bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu kansere karşı daha dirençli hale getirir.
6. ERKEN BELİRTİLERİ TANIYIN
Açıklanmayan kilo kaybı, ateş, halsizlik, ağrı, deri değişiklikleri, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, anormal kanamalar ile akıntılar, iyileşmeyen yaralar, vücutta ele gelen kitleler, şişlikler, yutma güçlükleri, hazımsızlık ve ses kısıklığı gibi belirtiler ihmal edilmemeli.
7. İŞLENMİŞ ÜRÜNLERDEN KAÇININ
İşlenmiş gıdalar, kanser riskini artıran en önemli faktörlerden. İşlemler sırasında gıdalara eklenen katkı maddeleri ve koruyucular, kanser riskini artırabilir.
8. KIZARTMAYA VE MANGALA DİKKAT EDİN
Özellikle kırmızı et tüketiminde dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, etin nasıl pişirildiği. Mangalda yüksek ısıda pişirilen ve yanan etlerde kansere neden olabilecek maddeler oluşur. Kızartma gibi yüksek ısıda yağda pişirmek de hem kanser hem kalp hastalıkları nedeni.
9. ENFEKSİYON TEHLİKESİ
Dünyada tüm kanserlerin beşte biri kronik enfeksiyonlara bağlı. Örneğin Hepatit B ve Hepatit C virüsleri, karaciğer kanserine yol açabilir. HPV, başta rahim ağzı kanseri olmak üzere tehlikeli bir virüs. Mide ülserlerinin de başlıca nedeni olan helicobacter pylori, mide mukozasında iltihaplanmaya neden olur. Uzun süreli iltihaplanmalar kansere yol açabilir.
10. KİMYASALDAN UZAK DURUN
Kimyasallara maruz kalmak, bir diğer önemli risk faktörü. Özellikle endüstriyel kimyasallar, asbest, ağır metaller (civa, kurşun, arsenik gibi) ve pestisitler, kanserojen etkileriyle biliniyor. Evde de doğal temizlik ürünleri tercih edilmeli.