İlber Ortaylı'dan Daron Acemoğlu eleştirisi: 'Özürlü bir yazarın etkisinde'

---

Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun, Atatürk’e yönelik eleştirileri tartışma yaratmaya devam ediyor. Gazeteci Fatih Altaylı’nın YouTube kanalında yaptığı açıklamalarda, “Atatürk, politik sistemi açma seçeneğine sahipken tam tersine gücü merkezileştirdi” ifadelerini kullanan Acemoğlu’na, ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan yanıt geldi.

Ortaylı, Hürriyet gazetesindeki köşe yazısında, Acemoğlu’nu Batılı tarihçi Erik Jan Zürcher’in etkisinde kalmakla eleştirdi. 2024 Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Acemoğlu'nun tarihçi Erik Jan Zürcher'in tesiri altında kaldığını iddia eden Ortaylı, "Atatürk devri üzerinde yazan insanların Batı’daki bu tip söylemlere kaynaklık eden Erik Jan Zürcher yorumundan etkilendiği görülür. O kitabı herhâlde okumuş olmalı ve tesir altında kaldığını zannediyorum. Zürcher kaynak kullanılmak bakımından çok özürlü bir yazardır. Sınırlı kaynak yorumcusu ve nakilcisidir. Başka bir şeyi de pek okuduğunu düşünemiyorum. İlla Avrupa kaynağı arıyorsa cumhuriyet dönemi için Bernard Lewis’ten başlar ve Andrew Mango ile devam edersiniz. Hadi Standford Shaw’u beğenmiyorsunuz Paraşkev Paruşev’e kadar devam edersiniz” diyen Ortaylı, “Acemoğlu’nun Nobel ödülüne sahip bir bilim insanı olarak daha dengeli ve oturaklı değerlendirmeler yapması beklenir,” ifadelerini kullandı.

'Macaristan ve Osmanlı yazıları yetersiz'
Acemoğlu’nun geçmişte Osmanlı ekonomisi ve Macaristan üzerine yazdığı yazıları da değerlendiren Ortaylı, bu çalışmaların içerik açısından boş olduğunu belirterek eleştirilerini sürdürdü. Ortaylı, Acemoğlu'nun Macaristan üzerine yazdığı bir yazıda kullandığı “Macaristan demokrat değilmiş, Avrupa Birliği’nden atılmalıymış" sözlerini hatırlatarak, "Macaristan Avrupa Birliği’nden atılırsa o Avrupa Birliği neye yarar. Herhâlde Romanya ve Bulgaristan’la devam edecek bir camia değildir. Bu gibi ifadeleri akşam kahve konuşmalarında yapabilirsiniz. O tarihte Nobel almamıştı ama yine saygın bir kurumun, saygın bir hocasıydı. Bunları açıkça yazıp söylemek densizliktir. Maalesef bazı pozisyonlar bazı söylem biçimlerini dengelemek ve sınırlamayı gerektirir" dedi.
Ortaylı'nın yazısını Hürriyet gazetesi "İlber Hoca'dan Acemoğlu'na Atatürk dersi" başlığıyla manşetine taşıdı.

Erik-Jan Zürcher kimdir?
Ortaylı'nın Acemoğlu'nun etkisinde olmakla suçladığı 'özürlü yazar' Erik-Jan Zürcher, 1953'te Hollanda'nın Leiden kentinde doğan Hollandalı tarihçi, akademisyen ve Türkolog.
Leiden Üniversitesinde Türkiye Etütleri Bölümü başkanlığı yaptı ve bu üniversitede halen yarı-zamanlı profesör olarak görev yapmakta. 2008 yılından beri Amsterdam'da bulunan Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü başkanlığı görevini yürütmekte. Yakın Türk tarihi hakkında birçok makale ve kitabı var. Bunların en önemlilerinden, 'Modernleşen Türkiye'nin Tarihi' adlı eseri 1993 yılında Türkiye'de de yayımlandı.