Hilar Kaya Mezarları, ören yeri olarak tescillendi

---

Diyarbakır Müze Müdürlüğü, Ergani ilçesinin 6 kilometre kuzeybatısında bulunan Hilar Mağaraları, diğer adıyla Hilar Kaya Mezarları'nın ören yeri olarak tescillenmesi amacıyla iki yıl önce kapsamlı bir çalışma başlattı.

Bu kapsamda tarihi alana yönlendirme ve bilgilendirme levhaları yerleştirildi, çevresine tel çit çekildi, güvenlik kameraları kuruldu, aydınlatma sistemi, karşılama merkezi ve yürüyüş yolları inşa edildi, ayrıca güvenlik ekibi görevlendirildi.

Müze Müdürlüğü, alanın ören yeri olabilmesi için gereken tüm şartları sağladıktan sonra, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne başvuruda bulundu.

Yapılan incelemelerin ardından Hilar Kaya Mezarları, kentin önemli kültürel varlıklarından biri olarak ören yeri statüsü kazandı. Bir kaya konutuyla birlikte 16 kaya mezarının bulunduğu bu alanda yer alan çeşitli kabartmaların, bölgenin turizmine önemli katkılarda bulunması bekleniyor.

1 KAYA KONUTU, 16 KAYA MEZAR VE BİNLERCE ESER ORTAYA ÇIKARILDI

Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, kaya mezarlarının bulunduğu bölgede Mezolitik Dönem'e (M.Ö. 22000-10000) ait insan varlığına dair izler keşfettiklerini ve bu alanın, kuş uçuşu mesafeyle 300 metre uzaklıktaki Çayönü Tepesi ile ilişkili olabileceğini belirtti.

Gizligöl, Çayönü'ndeki kazı çalışmalarında görev alan bir ekibin 1979 yılında Hilar'da gerçekleştirdiği kazıda iki kaya mezarı tespit ettiğini hatırlattı. Bu tarihten 2006'ya kadar bölgede başka bir kazı yapılmadığını ifade eden Gizligöl, Müze Müdürlüğü önderliğinde 2006'da tekrar başlatılan kazı çalışmalarında bir kaya konutu ile 16 kaya mezarının yanı sıra binlerce kültürel varlığın gün yüzüne çıkarıldığını açıkladı.

Kazı çalışmalarında özellikle pek çok mezar buluntusuna ulaştıklarını kaydeden Gizligöl, içlerinde boncuklar, bilezikler, süs eşyaları, altın kolyeler ve Roma ile Bizans Dönemi'ne ait altın, gümüş ve bronz sikkelerin bulunduğunu ve bu eserlerin İçkale'deki müzede sergilendiğini vurguladı.

ÖREN YERİ SAYISI ARTIRILACAK

Gizligöl, Hilar'ın nekropol alanı olarak Roma döneminde M.S. 1. yüzyılda kullanılmaya başlandığını ve 4. yüzyıla kadar sürdüğünü belirtti. Hilar Kaya Mezarları'nın Adıyaman Perre ve Mardin Dara'daki nekropol alanlarıyla benzerlikler taşıdığını ifade eden Gizligöl, bu alanın Zerzevan Kalesi ile de aynı döneme denk geldiğini söyledi. Roma İmparatorluğu'nun kuzey Mezopotamya'daki egemenliğine dair önemli ipuçları sunduğunu vurgulayan Gizligöl, şu anda tespit edilen 16 mezarın yanı sıra daha pek çok kaya mezarının var olduğuna ve kazı çalışmalarının ilerleyen yıllarda bu sayıyı artıracağına dikkat çekti.

Alanın yalnızca yüzde 5'inin kazıldığını kaydeden Gizligöl, Roma İmparatorluğu döneminde kaya mezarlarının bulunduğu bölgenin bir taş ocağı olarak kullanıldığını ve ham maddenin çıkarılmasının ardından bölgenin nekropole dönüştüğünü aktardı.

Gizligöl, Hilar Kaya Mezarları'nın ören yeri olarak tescil edilmesinin önemli bir gelişme olduğunu vurgulayarak, Diyarbakır'da daha önce bir ören yeri yoktu. Türkiye genelinde 214 müze ve 146 ören yerimiz var, Hilar Kaya Mezarları kentin ilk ören yeri oldu. 2025'te Diyarbakır için önemli bir turizm merkezi olmasını umuyoruz. dedi.

Kentte ören yeri sayısını artırmak için çalışmalarını sürdürdüklerini bildiren Gizligöl, önümüzdeki yıl Zerzevan Kalesi'nin ardından Eğil Kalesi ve Silvan ilçesindeki Hasuni Mağaralarının da ören yeri olarak tescillenmesini hedeflediklerini dile getirdi.

Gizligöl, Diyarbakır için ören yeri sayısını 4'e çıkarmak istiyoruz. Böylece kent merkezindeki turizm yoğunluğunu ilçelere de yayabileceğiz. Kırsal kesimdeki turizm hareketliliğini artırarak Diyarbakır'ın turizmden daha fazla pay almasını sağlamak istiyoruz. şeklinde konuştu.